Serviks kanseri HPV (human papilloma virüs) ilişkisi
HPV nedir?
HPV 100’ün üzerinde tipi tanımlanmış olan zarfsız bir DNA virüsüdür. %99’un üzerinde bir oranda cinsel ilişki ile bulaşır. Bunlardan 40’ı anogenital organları etkiler. 15-20 tanesi ise yüksek riskli onkojenik tiplerdir. En sık rastlanan cinsel yolla bulaşan hastalıktır, ABD’de yılda 6 milyon kişi HPV ile enfekte olmaktadır. Epidemiyolojik çalışmaların da gösterdiği gibi geçmeyen HPV enfeksiyonu serviksin prekanseröz lezyonları ve serviks kanseri için en önemli ve güçlü risk faktörüdür.
HPV nasıl bulaşır?
HPV enfeksiyonu %100’e yakın oranda cinsel yoldan bulaşır. Genital temas ile de bulaşabilir. Nadiren
başka bulaşma yolları da vardır; örneğin HPV ile enfekte bir annenin doğum yapması sonucunda bebekte enfeksiyon görülebilir. Reküren Respiratuar Papillamatosis (gırtlak içerisinde kondilomatöz lezyonların olması) 100.000’de 2 oranında nadiren rastlanan bir durumdur. HPV ile temas sonrası 2-3 ay içerisinde lezyonlar çıkabilir. Erişkin bir kadının 50 yaşına geldiğinde HPV ile enfekte olma şansı %80 oranındadır.
Serviks kanserlerinde ve kanser öncü lezyonlarda HPV DNA bulunma sıklığı nedir?
Rahim kanserlerinin hemen hemen hepsinde en az bir yüksek riskli HPV DNA tipi mevcuttur. ASC-US smear anormalliklerinde yaklaşık %50, LGSIL’de yaklaşık %83, ve HGSIL’de %90 oranında yüksek riskli HPV DNA saptanabilir.
HPV enfeksiyonu varlığı nasıl anlaşılır?
HPV DNA testleri bazı durumlarda kullanılabilir ve kanser açısından yüksek riskli tipler tespit edilebilir.
Kimleri test edelim?
HPV DNA testleri günümüzde iki durumda kullanılmaktadır: 1. Smear sonucu ASC-US gelen hastalarda bir seçenek de HPV DNA testidir, 2. Serviks kanseri tarama amacıyla pap testin yanında ek bir yardımcı test olarak, 30 yaş üstü hastalarda HPV DNA test kullanımı onaylanmıştır. Yüksek riskli HPV DNA testi pozitif çıktığı durumlarda, pap smear testi normal ise bu hastalarda HPV DNA 16 ve 18 tiplerinin bakıldığı bir test de kullanım için onay almıştır.
HPV her zaman serviks kanserine neden olur mu?
Hayır. HPV enfeksiyonları çoğu zaman vücut tarafından temizlenir; hastaların %70’inde 1 yılda, %90’ında ise 2 yıl içerisinde HPV enfeksiyonu vücuttan tamamen temizlenir. Geriye kalan %10’luk bölümde hastalık persiste eder (devam eder) ve kanser gelişimi açısından asıl riskli grup bu gruptur. Enfeksiyon sonrası doğal bağışıklığın etkisi ve süresi günümüzde net olarak bilinmemektedir.
Nasıl korunalım?
Cinsel aktivitede bulunmama HPV’den korunmanın en kesin yöntemidir. Tek eşlilik riski azaltabilir. Kondom (prezervatif) gibi barier kontrasepsiyon yöntemleri enfeksiyon riskini sıfırlamasa da %60 oranında azaltır. Spermisidal jel kullanımı riski azaltabilir. HPV aşıları enfeksiyon gelişme ve devam etme riskini sırasıyla %91 ve %100 oranında azaltır.
HPV enfeksiyonu tedavi edilebilir mi?
HPV enfeksiyonunun kendisini tedavi etmek mümkün değildir, ancak HPV enfeksiyonunun neden olduğu lezyonlar varsa bunlar çeşitli yöntemlerle tedavi edilebilir. Bu lezyonlar vulvada (kadın genital organını kaplayan deri organ) kondilomlar (siğiller) şeklinde olabildiği gibi, servikste kondilom veya kanser öncüsü lezyonlar olarak karşımıza çıkabilir. Bu lezyonlar koterize edilerek, kriyoterapi (dondurularak), lazer ile, LEEP ile, cerrahi olarak eksize edilerek (keserek çıkartmak) veya bazı kremlerle (kondilomlar için) tedavi edilebilirler.
